ابزارهای ارزشیابی

در این الگوی ارزش‌یابی  ابزارهای جمع‌آوری اطلاعات متنوع شده ا‌ند و علاوه بر آزمون های مداد کاغذی  ابزارهای دیگری چون پوشه ی کار، ابزارهای ثبت مشاهده، تکالیف درسی و آزمون های عملکردی و خود سنجی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند. این ابزارها اطلاعات بیش‌تر و وسیع‌تری را برای معلّم، فراهم می‌سازد  و در نتیجه هم اعتبار اطلاعات به سبب تنوع در ابزارها، بیش‌تر می‌شود و هم قضاوت و داوری معلّم واقعی تر و منصفانه‌تر می گردد

1- آزمون ( مداد کاغذی- عملکرد- تکالیف) بر اساس اهداف مورد نظر و رفتار مورد انتظار آموزگار تهیه و پیش بینی شود.

2- پوشه کار یا کارنما – شامل نمونه کارهای دانش آموز که از نظر آموزگار مناسب برای بازخورد و معرف روند فعالیت و پیشرفت دانش آموز باشدو با ملاک های خاص ارزیابی گردد.

3- فهرست وارسی (چک لیست)یا فهرست رفتار، برای ارزیابی از هر فعالیت برنامه ریزی شده با پیش بینی مقیاس مناسب.

4- برگ ثبت گزارش – شامل توضیحات نوشته شده توسط معلم درخصوص جریان رشد عاطفی و اجتماعی دانش آموزان .

5- پروزه – واگذاری ودرگیر نمودن دانش آموز با مسائل برای یافتن پاسخ پرسشها و بکارگیری توانایی  های عالی ذهن و تفکر و فراگیری راههای کسب اطلاعات .

6- کارنامه یا کارنمای توصیفی – پس از ثبت ویژگی ها و سنجش دقیق دانش آموز به ارزشیابی وی می پردازیم و از   مقیاس  رتبه ای (درحد انتظار – نزدیک به انتظار – نیاز به تلاش بیشتر) استفاده
. می کنیم  که این گزارش باید  چهاربار درطول سال (هردو ماه یک بار ) به اولیا داده شود.

·         گزارش پیشرفت تحصیلی (کارنامه ی توصیفی)

·         بازخورد توصیفی

·         پوشه کار

·         برگ ثبت مشاهدات

·         چک لیست

·         آزمون ها

·         تکالیف درسی

1-گزارش پیشرفت تحصیلی(کارنامه توصیفی)

این گزارش بر خلاف کارنامه ی کمّی که شامل فهرستی از نام دروس ونمره ها ست، گزارش پیشرفت تحصیلی دانش‌آموز را که  شامل  توصیفی از وضعیت وی است، به والدین بازخورد می‌دهد. هم چنین در این گزارش تنها به وضعیت درسی صرف توجه نمی‌شود، بلکه به ابعاد عاطفی، جسمانی و اجتماعی  توجه می شود. در گزارش پیشرفت تحصیلی،  والدین به روشنی درمی یابند که در چه بخش از انتظارات آموزشی، قوت و ضعف دارد.

این کارنامه برای ارائه بازخورد نتایج تلاش و عملکرد   دانش آموز و معلم در فرایند یاددهی یادگیری تنظیم می شود . دراین کارنامه علاوه بر مشخصات فردی دانش آموز اطلاعات دیگری مانند وضعیت حضور وغیاب و عملکرد درسی و فعالیت های برجسته دانش آموز و توصیه های معلم ونظر والدین در مورد فرزندانشان ارائه می گردد.

2-بازخورد توصیفی

لازم به ذکر است که گفت و گو در بازخورد خیلی موثر است بسیاری از محققان نشان داده اند که بازخوردهای شفاهی از بازخوردهای کتبی موثرترند.

بازخوردهای توصیفی به دانش آموز این امکان را می دهد که وضعیت کنونی خود را در فرایند یاددهی یادگیری به خوبی بشناسد و فعالیتهای مناسب تری را اجرا کند.،معلم نیز از این طریق دیدگاههای اصلاحی خود را ارائه می دهد  و نتایج و تاثیرات آن را پی گیری می کند .برای مثال اگر معلم بخواهد به دانش آموز  و والدین او بازخورد  بدهد بعد از برشمردن موفقیتهای دانش آموز اشاره می کند : "شما هنگام خواندن ،جملات را از هم جدا نمی کنید و بنابراین بهتر است این تمرینات را اجرا کنید......"

بنابراین  بازخورد کامل شامل دو بخش است  :

1-توصیف وضعیت موجود دانش آموز :   در این قسمت ابتدا موفقیتهای دانش آموز بیان شده وبعد خطاهای او بیان می شود.

2-ارائه ی رهنمود یعنی معلم راهکار لازم را برای رفع خطای دانش آموز ارائه می دهد .

پس در واقع بازخورد صرفا انعکاس ضعف ها و قوتهای دانش آموز نمی باشد چون صرفا انعکاس ضعف ها و قوتها با زخورد را با فرایند یاددهی و یادگیری مرتبط نمی سازد و آن چه بازخورد را پویا می سازد رهنمود است . لازم به ذکر است رهنمود را نمی توان پرسش تکراری و باز نویسی متون درسی دانست .برای مثال به دانش آموز تکلیفی داده شده که باید اطلاعاتی در باره ی گیاهان دارویی جمع آو ری کند.هدف اصلی جمع آو ری اطلاعات است .معلم بعد از مشاهده ی گزارش دانش آموز به او چنین بازخورد می دهد:

1-(دخترم می بینم با تلاش و دقت زیاد،توانسته ای اطلاعات مناسبی را به دست آوری.)2-( مطالب شما در باره ی فواید درمانی گل بنفشه ناقص است )3-(. سعی کن  آن را کامل کنی . گزارشت را یک بار دیگر بخوان و نشانه گذاری های آن را اصلاح کن .)

در بازخورد بالا ابتدا موفقیت دانش آموز را تحسین نموده ایم سپس خطای او را تذکر داده ایم در انهتا رهنمود لازم را برای رفع خطای اوارائه داده ایم.

3-پوشه کار

پوشه کار در حقیقت مجموعه و نمونه ای از محصولات و فعالیتها وآثار هنری و تکالیف نوشتنی و برگه های آزمون وگزارشات و تشویقات و ... دانش آموزان است که به صورت مدون گردآوری می شود تا قابل ارزشیابی باشد .

پوشه کار شامل مشاهدات (چک لیست و ثبت رویدادها) تحلیل آزمون ها (عملکردی و مدادی کاغذی و کتاب باز و گروهی و ...) بازخورد همکلاسی ها و والدین و فراگیر به خود می باشد .

4-برگ ثبت مشاهدات

معلم در مواقعی که شرایط بروز برخی رفتارها واعمال ویژه ورفتارها وفعالیتهای خاص درسی و اجتماعی و عاطفی و فعالیتهای بهداشتی و ... برای دانش آموز فراهم می گردد، مشاهدات خود را ثبت تا در موقع ارزشیابی لحاظ گردد

5-چک لیست

منظور مجموعه ای از نشانه ها و شواهد است که به انتظارات خاص از دانش آموز مربوط می شوند و توسط معلم براساس مشاهدات خود درکلاس در مورد وجود یا عدم وجود شواهد رفتار عملکرد تنظیم می شود .

6-آزمونها

معلم با آزمون های مختلف (مدادی کاغذی و آزمون در خانه و کتاب باز و عملکردی) نسبت به جمع آوری اطلاعات مختلف به منظور سنجش و ارزشیابی دقیق تر دانش آموزان و اولیای آنان آگاه می شود

7-تکالیف درسی

تکالیف درسی به عنوان یکی ازابزارهای ارزشیابی موقعیت های خوبی برای فراگیر فراهم می کند تا نسبت به تقویت وبسط دانشها و مهارتهای خود در کلاس و مدرسه (کارگاه و کتابخانه و آزمایشگاه) یا منزل تلاش نماید .

 تنظیم: کریمیان